opinieTekst Manuel den Hollander, Toestroomontstaan op SamenZonneEnergie. Honderdeninstallateurs kwamen er samen met een ver-klaring tegen de collectieve inkoopactie. Deteneur van de kritiek is dat gemeenten methun actieve communicatiesteun aan iChoosroneerlijke concurrentie in de hand werken. Degemeenten ontkenden in een tegenverklaringoneerlijk spel en negatieve gevolgen. Demarkt voor zonnepanelen werd op dezemanier toch mooi aangezwengeld? Wie er hetmeest gelijk heeft, is moeilijk te zeggen. Het isbovendien afhankelijk van smaak, positie enbelangen. Maar zeker is dat steeds meergemeenten blinde steun aan dit soort boven-regionale collectieve acties heroverwegen.Energie-initiatievenGemeentenengrotebedrijvenmetveelklantenofledenzijnnietdeenigedragersvancollec-tieveinkoopactiesvoorzonnepanelen.Ooklokaleinitiatievendoenhunbestomviacollec-De collectieve inkoopacties zijn ont-staan om zonnepanelen en de installa-tie daarvan middels quantumkortinggoedkoper te maken. Hierdoor kunnen Neder-landers meer zonnepanelen op hun daken leg-gen en dat is hard nodig. E?n van de eersteacties was Zon Zoekt Dak van Stichting Natuur& Milieu in 2011, later volgden inkoop- en vei-lingacties van onder meer de ANWB, de Ver-eniging Eigen Huis, ING en KPN. Alleen al doorde acties van Zon Zoekt Dak werden veertig-duizend zonnepanelen op Nederlandsewoningen geplaatst. Het principe is telkens:ontzorging van consumenten tegen een zeerlage prijs. Veel mensen hebben moeite met decomplexe details rond zonnepanelen zoalskwaliteit, service en zelflevering. De betrouw-bare collectieve partij belooft al het denkwerkuit handen te nemen en regelt bovendien deinstallatie tegen prijzen die je als individu bijde lokale installateur niet kunt bedingen.Mooi toch, zou je zeggen? Gedeeltelijk is datzo, omdat heel veel mensen inderdaad over-stag zijn gegaan voor collectieve acties en nuzelf duurzame energie opwekken. Maar er zijnook kanttekeningen te maken. Lokale en regi-onale installateurs hebben flink te lijdengehad onder de concurrentie van deze bredeacties. Dat is slecht voor de ondernemers envoor de robuustheid van de lokale en regio-nale economie. Daarnaast zijn er vraagtekensgesteld bij de kwaliteit van het aanbod in decollectieve acties. Brengen de panelen op watze zouden moeten opbrengen? Hoe lang blij-ven ze goed? En, zijn ze wel afdoende verze-kerd? En er is kritiek op de service: Waaromkrijgt de klant geen voorbezoekje van deinstallateur? Waarom is er geen plek voormaatwerk? Waar was de nazorg? Wie kan ikaanspreken als het over een paar jaar mis-gaat? Er zijn verhalen van installateurs die eengrote inkoopactie-opdracht binnenslepentegen dumpprijzen, om maar wanhopig naamte maken. Daarna trekken ze tijdelijke krach-ten aan tegen extreem lage tarieven. Boven-dien leveren ze vaak minimale kwaliteit enimploderen ze na de actie.Kritiek op gemeentenGemeenten en milieudiensten in het hele landzijn bezig, soms in regionaal verband, om viaacties hun burgers aan de zonnepanelen tekrijgen. De methoden die ze daarbij hanteren,verschillen. Maar regelmatig wordt aan de zui-verheid van de procedure van aanbestedinggetwijfeld, tot in de gemeenteraad aan toe. Bijde nog steeds lopende acties van SamenZon-neEnergie in Noord-Holland is de kritiek datgemeenten oneerlijke concurrentie in de handwerken. iChoosr, een marketingbedrijf uitAmsterdam, sluit deals met gemeenten overcollectieve zonnepanelenacties voor hun bur-gers. Daarbij is het de bedoeling dat degemeente via haar eigen communicatiekana-len zo veel mogelijk burgers warm maakt voorde voorinschrijving op panelen. Dat gebeurtbijvoorbeeld via een gemeentelijke brief naarieder huishouden. Op basis van de voorin-schrijvingen kan iChoosr installateurs voor hetlaagste tarief laten bieden. Op deze manierheeft SamenZonneEnergie in 46 van de 108gemeenten van Noord- en Zuid-Holland acht-duizend huishoudens bediend met tienduizen-den zonnepanelen. In Noord-Holland is kritiekSteeds vaker worden er vraagtekens gesteld bij landelijke en regionaleinkoopacties voor zonnepanelen. Er is een onoverzichtelijke wildgroei aancollectieve acties ontstaan. Dat is ironisch, want de acties beogen juistburgers te ontzorgen in de onoverzichtelijke wereld van zonnepanelen eninstallateurs. Lokale energie-initiatieven proberen het goed te doen envalkuilen te omzeilen.Vraagtekens bij coll26 Energie+ nr 4 december 2014tieveactiesdeleefomgevingteverduurzamen.Hierbijgaathetindeafgelopenjarenomonge-veertweehonderdacties.Debenaderingishieruiteraardlokaal.Hetuitgangspuntisdatbewo-nersbijhunkeuzevoorzonnepanelenbehoeftehebbenaanlokale,transparanteservicevanbedrijvendiejepersoonlijkkuntbenaderenenookachterafaankuntsprekenopdegeleverdekwaliteit.Involumehalendezeactieshetsamennietbijdegrotelandelijkacties,maarinaantalzijnzeimposantalsonderdeelvandebewegingvanonderop.Demethodesachterdeverschillendelokaleactieslijkenveelopelkaar.Vaakkiezendelokaleduurzameenergie-initia-tieveneeninstallateuromdeburgersmeetebedienen.Datgebeurtsomsvooraf,maarsomsooknaeenofferteronde.Regelmatigwordtdecollectieveactiecommercieelondersteundofopgezetdoorcommerci?lepartijen.Voorbeel-dendaarvanzijnSolarCollectiveenMorgenGroeneEnergie.Nieuw modelIn Castricum heeft energieco?peratie CALo-rie gekozen voor een nieuw model voor eencollectieve inkoopactie van zonnepanelen.CALorie heeft de gemeente Castricum gead-viseerd om niet meer mee te doen met deiChoosr-actie en w?l mee te werken met eenlokaal alternatief. De gemeente heeft daar-mee ingestemd. CALorie heeft afsprakengemaakt met Libra Energy, een groothandelin zonne-energietechnieken die gevestigd isin Castricum. Vervolgens heeft CALorie detien lokale zonnepaneleninstallateurs bena-derd om ook mee te doen. Het resultaat isdat CALorie naamdrager van de collectieveinkoopactie wordt, Libra Energy in de tijde-lijke actie tegen kostprijs de spullen leverten bijna alle installateurs meedoen tegeneen verlaagd arbeidstarief. Op deze manierkan de gelegenheidscoalitie pakketten aande Castricummers aanbieden die nog lagerliggen dan de pakketten van de vorigeiChoosr-actie. De service is ontzorgend, degaranties zijn stevig, je mag je eigen installa-teur kiezen en het proces wordt bewaaktdoor CALorie. De gemeente helpt met decommunicatie, maar alle partijen binnen decoalitie willen dat de energieco?peratie denaamdrager is. Deze methode lijkt een aan-tal problemen die zich voordoen bij anderecollectieve acties op te lossen. Zo hoeft degemeenteraad zich geen zorgen te makenover de aanbesteding, zijn de lokale onder-nemers eensgezind tevreden, zijn de prijzenscherp en hoeft het energie-initiatief metbehoud van neutraliteit niet alles zelf uit tezoeken. Een kritiekpunt zou kunnen zijndat lokale bedrijven in deze actie door degemeente worden voorgetrokken. Maartegen gemeenten als voorstander van lokaalsterke economie zullen niet veel mensenageren.ectieve inkoopactiesnr 4 december 2014 Energie+ 27