26 Energie+ nr 4 december 2013Er ligt een groot potentieel voor hetopwekken van energie op schooldaken.Twee derde van de basisscholen zonderzonnepanelen, is namelijk nooit benaderd dooreen bedrijf of organisatie om zonnepanelen teplaatsen. Scholen die wel zonnepalen hebben,zijn enthousiast. 81 procent van de scholen metzonnepanelen raadt andere scholen aan dezestap ook te zetten. Het overgrote deel van debijna 300 ondervraagden is basisschooldirec-teur. Zowel scholen met als zonder zonnepane-len hebben de vragenlijst ingevuld. "Hiermeehebben we de succesfactoren en knelpuntenboven water gekregen", vertelt Dani?l Dubbel-huis van SME Advies. "We weten nu aan welkehulp en informatie scholen behoefte hebben.Scholen bieden een enorm potentieel voorduurzame ontwikkeling en het opwekken vangroene energie."Van de scholen die zich al verdiept hebben inzonnepanelen, wil slechts een derde er ook echtmee aan de slag. Financi?le belemmeringen zijndaarvoor veruit de voornaamste reden. Ook bijscholen die zich nog niet verdiept hebben inzonnepanelen spelen financi?le afwegingen.Scholen zijn bijvoorbeeld grootverbruiker vanstroom en krijgen daardoor een lagerevergoeding voor het terugleveren van stroomdan particulieren. Uit het onderzoek blijkt datruim 40 procent op zoek is naar gehele ofgedeeltelijke financiering van zonnepanelen.Andere hobbelsEen schooldirecteur is vaak niet de enige diehet besluit over zonnepanelen neemt. Het iseen taak van het overkoepelende bestuur ofstichting. Soms pakt het bestuur deze taakinderdaad op, maar soms blijkt het simpelwegniet ge?nteresseerd. Sommige scholen gevenals belemmering aan dat de school op de lijstvoor herbouw staat. Het is dan afwachten ofde aangeschafte zonnepanelen mee kunnennaar de nieuwe locatie. Veel scholen noemennieuwbouw als een uitgelezen moment voorhet plaatsen van zonnepanelen. De kennisover energie bij de ondervraagde scholen islaag. Ze weten weinig over het type aanslui-Op veel schooldaken zijn zonnepanelen geplaatst. Naar schatting 800van de bijna 7.000 basisscholen in Nederland hebben de stap naar het zelfopwekken van zonne-energie al gezet. Dat blijkt uit het onderzoek `HIERopgewekt op school', een initiatief van SME Advies en HIER opgewekt.Tekst Arja Helmig van HIER OpgewektTips voor energie-initiatieven1 Achterhaal de knelpuntenBenadereenschoolindebuurtwaarjealcontactmeehebt.Probeerteachterhalenwaardeknelpun-tenliggenvoorhetplaatsenvanzonnepanelen.Zijndiebijvoorbeeldfinancieeloftechnischvanaard?2 Waar ligt de kennis?Inventariseerbinnenjeinitiatiefwelkepersonenhetbestdeknelpuntenbijscholenkunnenoplossen.3 Spreek de taal van scholenBenader scholen vanuit een invalshoek die hen aanspreekt. Scholen geven aan het belangrijk tevinden om vanuit hun maatschappelijke taak leerlingen iets bij te brengen over duurzaamheid.Benoem concreet de mogelijkheden voor educatieve aandacht.4 Begin een crowdfundingprojectFinancieringiseenvandeknelpuntenvoorscholen.Metcrowdfundingkunnenouders,buurtgenotenen eventueel bedrijven samen zonnepanelen op het schooldak realiseren.Tips voor energie-initiatievenPotentieelzonnepanelen opscholen grootZonnepanelen op het dak van basisschool de Kubus in Amersfoort.Kinderen aan de slag met kleinezonnepanelen voor een educatiefproject op de Kubus.organisatienr 4 december 2013 Energie+ 27ting, het energieverbruik en het restant van determijn van het energiecontract. "Ook opandere vlakken is meer kennis nodig. Hetonderzoek laat zien dat scholen een grotebehoefte hebben aan meer informatie overfinanci?le aspecten, technische aspecten enondersteuning bij het hele proces", verteltMarieke Wagener van HIER opgewekt."Uiteindelijk wil een school aanbiedingenkunnen beoordelen. Wij zien hier grote kansenvoor lokale duurzame energie-initiatieven.Zij hebben de kennis ?n zoeken projectenwaarmee ze leden aan zich kunnen binden."Duurzaamheid en milieu zijn belangrijkedrijfveren voor alle scholen om aan de slag tewillen met zonnepanelen. Duurzaamheid isvoor scholen een doel op zich, daarnaast is heteen onderwerp voor educatie. Scholen zonderpanelen noemen kostenbesparing alsbelangrijkste drijfveer voor het plaatsen vanzonnepanelen. Een kleine 60 procent van descholen met zonnepanelen besteedt aandachtaan zonnepanelen in de les. Dit is in veel geval-len incidenteel. "Er is dus nog ruimte omkinderen meer te betrekken bij de zonnepane-len op hun schooldak ", legt Dubbelhuis uit."Hiervoor zou aandacht moeten zijn tijdenshet volledige traject, van idee tot plaatsing.Hang niet zomaar een display op, maar doe ditop een zichtbare plek in de school . Plaats erbijvoorbeeld een foto bij van de panelen ophet dak. En tot slot, geef het ieder jaar weereen vaste plek in de lessen waarin je zonne-energie kunt bespreken."KartrekkersDe schooldirecteur is ??n van de belangrijkstepersonen in het proces van het plaatsen vanzonnepanelen. Hij is in de startfase meestalnog op de achtergrond en meestal niet de initia-tiefnemer. Maar de directeur speelt wel eengrote rol wanneer vervolgens doorgepakt moetworden. In een derde van de gevallen is dedirecteur actief betrokken bij de uitwerking. Endaar ligt een kans. Door als schooldirecteurtijdig aan te haken bij het initiatief, ontstaat ineen vroeg stadium betrokkenheid. Lokaleduurzame initiatieven kunnen een waardevollerol spelen in het bij elkaar brengen van vraag enaanbod. Nu al komt 16 procent van de initiatief-nemers voor zon op het schooldak voort uitlokale duurzame energie-initiatieven. Vanuithun verbinding met de directe omgeving, dusook de school, zijn lokale duurzame initiatieveneen logische initiator. Tevens hebben ze eenmaatschappelijke functie, net als de scholen.Beide kunnen elkaar dus goed aanvullen. Erstaat een gunstige politieke wind voorcollectieve zonne-energie. Nieuwe regelgevingbiedt omwonenden die samen energie opwillen wekken binnen hetzelfde of directaangrenzende postcodegebied namelijk eenbelastingkorting. Het collectief financierenvan energieopwekking op nabijgelegen daken,bijvoorbeeld op dat van de school, krijgthierdoor een impuls. "Scholen hoeven hetniet alleen te doen", zegt Wagener. "Lokaleenergieco?peraties staan klaar om samente werken."Basisschool de Kubus inAmersfoortVoor de ondernemende bewoners van hetAmersfoortse Soesterkwartier is duurzaam-heid al jaren een belangrijk thema. Dat gaatvan woningisolatie per straat tot plannenvoor een windmolen in de wijk. Sinds mei2013 is daar het unieke project Zon@Schoolbijgekomen. Het plan is om zestigzonnepanelen op het dak van basisschoolDe Kubus te leggen. Uit de opbrengsten vande zonnepanelen op de kubus, wil hetproject zonnepanelen op een partnerschoolin Cambodja bekostigen. Om de plannen zogoed mogelijk vorm te geven zijn CamielVersluis, buurtbewoner en secretaris vanenergiecorporatie Zon@School, en zijnmedestanders op zoek naar nieuwe kennisvia deskundigen, bijeenkomsten van HIERopgewekt en met bezoeken aan lopendeduurzame energieprojecten. De geplaatstepanelen leveren nu al een aantal maandenstroom. Leerlingen, ouders en wijkbewo-ners zijn enorm enthousiast en de gemeenteAmersfoort hoopt dat dit project eenvoorbeeld is voor meer initiatieven. Versluiswil dat het zelf opwekken van duurzameenergie voor de kinderen de normaalstezaak van de wereld wordt. "De kinderenzullen straks aan hun ouders vragenwaarom zij geen zonnepanelen hebben."Basisschool de Kubus inAmersfoort