Struikroven. Steenbreken. Duurzame Dames. Klinkt als een spannend boek, maar het zijn drie initiatieven van creatievelingen die zich inzetten voor vergroening en verduurzaming voor én door buurtbewoners. "Als je begint met kleine, behapbare interventies die tot de verbeelding spreken, is het later in het traject veel makkelijker om buurtbewoners mee te nemen in de grote energietransitie."

Bernice Kamphuis is, behalve kwartiermaker energietransitie en verduurzaming, in het dagelijks leven ook Struikrover. Maar wat doet een struikrover? “In mijn buurt, een sociale woningbouwbuurt, werden woningen gesloopt, inclusief tuinen. Elke dag zagen we grote bulldozers voorbij komen die al het groen platwalsten. Doodzonde. Dus zijn we op een avond met enkele buurtbewoners over het hek geklommen, hebben het groen weggehaald en dat vervolgens in onze eigen tuin gezet. Letterlijk struikroven dus.”

Dat smaakte naar meer. Toen er later nog eens 133 woningen gesloopt werden, trok Kamphuis aan de bel bij de corporatie. “Ik wilde met mijn hele buurt gaan struikroven. Dat mocht. Of mijn buurtgenoten daarvoor te porren waren? Jazeker. Mensen houden best van groen, zeker als je ze eraan herinnert. Mijn buren keken óók elke dag uit het raam en zagen al het groen platgewalst worden. Dat dat zonde is snappen mensen eigenlijk altijd meteen. En bovendien: gratis planten voor in je eigen tuin is ook fijn.” Via flyers, social media en aanbelacties wist Kamphuis haar buurtgenoten te motiveren om een dag mee te gaan struikroven. Geroofde planten werden verzameld en tijdelijk opgeslagen tot de nieuwbouw klaar was. Daarna volgde een dag lang gezamenlijk herplaatsen van de planten, in tuinen en de openbare ruimte. “Het werd een buurtfeestje. Dat is het mooie hieraan: gezamenlijk groen redden van de sloop, is niet alleen fijn voor de wereld, maar ook goed voor de sociale samenhang in de buurt.” Ook dat is een stokpaardje van Kamphuis: het verbinden van de energietransitie aan de sociale opgaves in een buurt.

Zelf is Kamphuis oorspronkelijk opgeleid als opbouwwerker, en daar ziet ze dan ook kansen. “In voorbereiding op de energietransitie zouden corporaties veel meer de link moeten leggen met het sociale domein. Sociaal werkers en opbouwwerkers komen al achter die voordeur, het zijn vertrouwde gezichten in de buurt. Neem hen mee in de opgave, zij bereiken mensen op een natuurlijke manier.” Ook kun je volgens Kamphuis het beste zorgen dat je aanhaakt op bestaande initiatieven. “Er gebeuren in buurten al veel initiatieven die je kunt koppelen aan verduurzaming. Denk aan buurtmoestuinen, repaircafé’s, kledingruilwinkels, maar ook financiële hulpverlening. Energiearmoede is reëel en zal in de toekomst alleen maar erger worden. Als je al die initiatieven gaat labelen als verduurzamingsinitiatieven, begrijpen mensen veel beter dat je ook op kleine schaal en persoonlijk kan bijdragen aan verduurzaming. En daarmee creëer je weer draagvlak voor het ‘grote boze wolf’-verhaal van de energietransitie.”

Inmiddels werkt Kamphuis met het Struikroverscollectief voor meerdere corporaties. En prijkte ze met haar initiatief op plek 12 in de Duurzame Top 100 van 2019. Toch vindt ze dat het redden van sloopgroen nog te weinig gebeurt. “Alleen al in Amsterdam zijn er de afgelopen jaren zes voetbalvelden aan groen vernietigd tijdens sloopwerkzaamheden. Dat is ontzettend jammer en echt een gemiste kans.”