28 Energie+ nr5 september 2008Bio-energie voor constantegroene stroomleveringTekst Tjitske Ypma, Beeld Raedthuysgeeft interessante mogelijkheden op deelektriciteitsmarkten.'Je kunt een vergistingsinstallatie toch niet zo-maar stilzetten om de harde wind te compen-seren?`Nee, een vergister blijft normaliter gas pro-duceren. Wel kun je de doorloopsnelheidaanpassen en minder biomassa erin gooi-en. Je kunt dus wel een beetje bijsturen.Het is goed inzetbaar om voorspellingson-nauwkeurigheden van windenergie op tevangen. Verder denken we dat we biomas-saprojecten relatief snel kunnen realiseren.Met windenergie zitten we vaak in strope-rige vergunningstrajecten. Bij biomassaligt dat doorgaans wat eenvoudiger. Op eenboerenerf wordt het bouwen van een ver-gister misschien wat moeilijker, maar opbedrijventerreinen met een hoge milieuca-tegorie past het meestal wel in het bestem-mingsplan.'De SDE subsidie op vergistings- en verbran-dingsprojecten blijft voorlopig steken op 12 centper kilowattuur. Veel ondernemers (o.a. boe-ren) klagen dat het daar niet voor kan. Raed-thuys kan het wel?`In zijn algemeenheid denken we dat deklachten terecht zijn. ECN heeft niet voorniets berekend dat de vergoeding 17,9 centmoest zijn. Echter, wij hebben veel exper-tise opgebouwd in de vorm van specialistenDe Raedthuys Groep, specialist in het opzetten van windenergieprojec-ten, stort zich sinds kort ook op bio-energie. Een team van acht mensenprobeert tien projecten van de grond te krijgen. Dit ondanks tegenvallen-de subsidies, verhitte discussies over het aandeel van biomassa in devoedselcrisis en oplopende grondstofprijzen. De vraag is: waarom?Michel Arninkhof, specialist bio-ener-gie bij Raedthuys, legt uit: `Ook al is deruimte voor bio-energieprojecten beperkt,wij denken dat het een interessante aanvul-lende tak in duurzame energie is. Omdat ernog veel potentieel is in Nederland en daar-buiten, en omdat bio-energie en windener-gie elkaar goed aanvullen en een waarde-volle mix vormen voor ons als producentvan elektriciteit. Windenergie is variabelmaar op dagbasis goed te voorspellen. Ener-gie uit biomassa is goed inzetbaar als regel-vermogen. Een gecombineerde portfolioEen door Raedthuys ontwikkeld concept voor een biomassa vergistingsinstallatie.nr 5 september 2008 Energie+ 29op het gebied van logistiek, biomassahandel en biochemie, waar-door we misschien in staat zijn om sneller te schakelen tussen dediverse disciplines en om innovatieve oplossingen te bedenken.Als het daarbij dan heel goede locaties betreft, bijvoorbeeld dicht-bij grote stromen biomassa, kunnen we specifieke projecten wel-licht ook met 12 cent SDE rendabel maken. Maar ook naar onzemening zijn dat wel echt uitzonderingen.'De minister gaat er vanuit dat warmtelevering ook bijdraagt aan deinkomsten, hoe kijkt u hier tegenaan?`Zoiets moet wel op gang geholpen worden. Ik denk dat je metrestwarmte en besparing nog veel kunt winnen, maar daar wordtnauwelijks op ingezet. De warmte van een WKK benutten is vaakbest lastig, als je kijkt naar de locaties van de installaties. De mi-nister moet wel beseffen dat extra afhankelijkheden worden ge-cre?erd. En d?t in projecten waarbij toch al veel factoren op hunplek moet vallen om het een succes te maken. Duitsland heeft eenbonus voor warmte, in Nederland is het een reden de subsidielaag te houden en is er verder geen compensatie. Zo duurt het nogwel even voor het op gang komt. Toch springen we er nu in, methet gevoel: als iemand het kan, dan zijn wij het. Door professio-neel en effici?nt te werken en valkuilen te omzeilen valt er wel watte winnen. Maar het blijft zoals zeilen: we meten constant de winden beslissen steeds opnieuw: gaan we door? Van de leads die wekrijgen, kan zo maar 80 procent afvallen. Dat is bij windenergiezo, en dat zal bij biomassa niet veel anders zijn. De vaststaandefactoren (stimuleringsmaatregelen) moeten het in beginsel welmogelijk maken.'Wanneer verwacht u dat het eerste bio-energie project van Raedthuyseen feit is?`Het vergunningentraject duurt minimaal een half jaar en bou-wen ook, dus eind 2009 zou de eerste installatie kunnen draaien.Maar misschien komen er nog projecten op ons pad die al verdergevorderd zijn in hun ontwikkeling en waarin wij kunnen parti-ciperen. Dan kan het sneller.'Hoe denkt u dat de biomassaprijzen zich ontwikkelen?`Er komen meer biomassastromen beschikbaar, maar de prijs zaleerder verder oplopen dan zakken. Er komen namelijk ook instal-laties bij en de trend is schaalvergroting. De vraag zal dus ookstijgen. Voordeel van een grotere vraag is wel dat het aanbod zichook ontwikkelt. Nu kijken de paar aanbieders die er zijn wat eraanverdiend kan worden en bepalen dan hun prijs. Wij willen nietafhankelijk zijn van enkele grote aanbieders. Afhankelijk van degrootte van de installaties denken we dat er in Nederland qua aan-bod van biomassa nog ruimte is voor enkele tientallen projecten.Er valt dus nog wel een slag te maken, waarbij het belangrijk isom nu actief te zijn.'Dus ondanks tegenvallende subsidies en hoge grondstofprijzen denkt udat de bio-energiemarkt zich blijft ontwikkelen?`Een ondernemer moet uitgaan van zijn eigen koers en geloof. Wegeloven dat de olieprijs hoog blijft. Wij geloven dat de mens hetklimaatprobleem veroorzaakt en dat we er iets aan moeten doen.Ook geloven we dat dit een macro-beweging is, die je niet kunttegenhouden. Landen om ons heen zoals Duitsland hebben duur-zame energie uit de begroting gehaald: het wordt daar uit eenopslag op de stroomprijs betaald. Dat betekent dat het niet steeds inhet begrotingsplaatje van een regering moet worden ingepast met`zigzagbeleid' als gevolg. Wil Nederland een factor van betekenisvervullen, dan moet ook onze regering mee in deze beweging.'Hoe lang mag het van u duren voor het maken van duurzame energieuit biomassa economisch rendabel wordt?`De branche ligt nu al twee jaar stil. De SDE is niet naar wens enhet ziet er nog niet naar uit dat dit snel verbetert. De overheid beseftniet wat zij aanricht door de onzekerheid over 12 of 15 cent. Partijenstappen niet in als de onzekerheid blijft. De Nederlandse overheidmoet meer in stapsgewijze kleinere aanpassingen denken en datcombineren met een consistente lange termijn visie. Nu weten in-vesteerders niet waar ze aan toe zijn.'Hoe zou u Nederland aan duurzame energie helpen?`Mensen en bedrijven vinden het moeilijk iets te doen, omdat zeniet weten wat. De overheid kan veel meer doen. Duidelijkheidscheppen, visie hebben, een lange termijn strategie uitzetten en ersimpelweg meer geld in steken. Het is essentieel dat de overheidhet belang van duurzame energie consistent uitdraagt en uitstraalt.Ik denk dat de overheid te bang is om maatschappelijk geld in duur-zame energie te steken. Ik ben ervan overtuigd dat juist een heelgroot deel van de bevolking helemaal geen moeite heeft met eengrotere stimulans voor duurzame energie, zoals dat bijvoorbeeld inDuitsland gebeurt. Een eenvoudig marktonderzoek kan dat aanto-nen.'Welke soorten duurzame energie lijken u dan het meest gunstig?`Op korte termijn maken wind op land en bio-energie de meestekans. Dat zie je ook in de subsidieregeling: de onrendabele toppenzijn hier het laagst geraamd. Wind op zee is ook interessant voor demiddellange termijn. Het is echter moeilijk die van de grond tekrijgen vanwege de enorme risico's. Voor wind op land zien we opkorte termijn veel mogelijkheden. Daar blijven we dan ook vol opinzetten. Wij zouden ook wel brood zien in zon-pv, maar de subsi-dieregeling is alleen voor kleinschalige projecten. Grotere projec-ten passen beter bij ons.' ?ProfielRaedthuys Bio-energie valt onder de Raedthuys Groep,waar ook dochteronderneming Raedthuys Windenergie(voorheen: Groenraedt) onder valt. Raedthuys begon13 jaar geleden windenergieprojecten te ontwikkelen.Inmiddels kent de Groep diverse succesvolle onderne-mingen. Raedthuys ontwikkelt, financiert, bouwt, verze-kert en beheert duurzame energieprojecten. In 2006werd een start gemaakt met de ontwikkeling van bio-energieprojecten. Het bedrijf heeft inmiddels 35 mensenin dienst. Momenteel heeft Raedthuys ongeveer 80 MWaan ge?nstalleerd windvermogen, 30 MW in voorberei-ding en een ontwikkelingsportfolio van ruim 400 MW.Op het gebied van bio-energie zijn er 15 projecten invoorbereiding, samen goed voor zo?n 40 MW ge?nstal-leerd vermogen.