Dit systeem moet ervoor zorgen dat schaarse transportcapaciteit op transportnetten via een marktmechanisme wordt verdeeld over aangeslotenen en zal in ieder geval in werking zijn totdat de benodigde verzwaringen en uitbreidingen van het net zijn voltooid om alle nieuwe productiecapaciteit te kunnen faciliteren. De Minister koos in een beleidsbrief van november jl. voor het ‘hybride impliciete systeem’ voor congestiemanagement, maar is daar vlak voor het Kerstreces op terug gekomen; er is alsnog voor ‘system redispatch’ gekozen. Hieronder een korte update.

Over het marktmechanisme voor de verdeling van schaarse capaciteit is veel discussie geweest. Door D-Cision en Brattle werden vijf mechanismen ontwikkeld die, zo bleek uit de opdracht van de Minister, aan een breed scala van eisen moesten voldoen. Uiteindelijk concludeerde de Minister in de beleidsbrief van november jl. dat een combinatie van twee van de vijf ontwikkelde mechanismen de beste stimulans zou zijn voor economische efficiency (door een optimalisatie van de bedrijfsvoering), waarbij de minste mogelijkheden tot strategisch biedgedrag en gaming zouden ontstaan. Naar aanleiding van een consultatie met verschillende marktpartijen concludeert de Minister nu dat dit ‘hybride impliciete systeem’ onvoldoende draagvlak heeft.

Door verschillende partijen is aangegeven, dat de inbiedplicht in het nieuwe systeem de optimalisatie van de bedrijfsvoering en de flexibiliteit van producenten ernstig zou belemmeren. Deze verstoring van de markt acht de Minister ongewenst. Daarbij is ook gewezen op de risicomarge die in deze biedingen ingebouwd zou gaan worden, waardoor het prijsniveau in Nederland zou stijgen. Ten slotte is ook het afwijkende karakter van dit systeem in vergelijking met de ons omringende landen genoemd als reden voor deze keus. Door het verschil met andere landen zou de praktische uitwerking van het systeem tot verstoring kunnen leiden, en Europese marktkoppeling lastiger maken.

Uiteindelijk valt de keus dus toch op het beproefde systeem van ‘system redispatch’, waarin de landelijke en regionale netbeheerder(s) een centrale rol spelen in het voorkomen en oplossen van congestie. Op basis van transportprognoses bepalen de netbeheerders waar mogelijk congestie kan optreden en organiseren zij een biedladder voor afregelvermogen, waarbij er vanuit gegaan wordt dat producenten in ieder geval hun variabele kosten zullen bieden om niet te hoeven produceren. Indien dan daadwerkelijk schaarste dreigt te ontstaan, roept de netbeheerder de beste bieding af (in principe de productie-installatie met de hoogste marginale kosten), en zorgt door een gelijktijdige inkoop (opregelactie buiten het congestiegebied) dat de landelijke balans op het net wordt gehandhaafd.

Essentieel hierbij is wel dat de transportprognoses van dusdanige kwaliteit zijn dat netbeheerders deze kunnen gebruiken voor het vaststellen of en in welke mate zich congestie voor zal doen. Volgens de Minister hebben de netbeheerders hierover al overeenstemming met marktpartijen.

De hoofdelementen van dit systeem blijven hetzelfde voor wat betreft twee belangrijke doelen van de Minister: duurzame producenten nemen niet deel aan congestiemanagement (alleen als alle niet-duurzame productie al is afgeregeld) en niet-duurzame producenten (en in zekere mate consumenten) betalen de eventuele kosten die worden veroorzaakt door een negatief saldo tussen de kosten voor af- en opregelacties. Uiteindelijk hoopt de Minister dat door de praktische invulling van het systeem een voldoende financiële prikkel te geven om de kosten voor het systeem zo laag mogelijk te houden en gaming te voorkomen.

Gezien de eerdere bedenkingen van de Minister bij ‘system redispatch’ als systeem voor congestiemanagement wordt het interessant hoe de verdere discussie zich zal ontwikkelen. Nu de keuze (definitief?) is gemaakt zal het vooral om de uitwerking daarvan draaien in de algemene maatregel van bestuur, die de details van het congestiemanagementsysteem zal bevatten.

Een concept hiervan wordt in het tweede kwartaal van 2010 verwacht. In dat concept zullen ook de op- en aanmerkingen meegenomen worden uit het eerste plenaire debat in de Tweede Kamer over het wetsvoorstel (op 13 januari 2010). Ook zal de Minister halverwege dit jaar een rapport publiceren waarin aanbevelingen staan om netbeheerders de nodige prikkels (en zekerheid) te geven om eerder tot de nodige uitbreidingsinvesteringen over te gaan, wat een toekomstig congestiemanagementsysteem overbodig zou moeten maken.