Het is een bijzondere week, de temperatuur is aangenaam en in de tweede helft van de week wordt het zelfs strandweer. Op zich is dit niets bijzonders; het is immers maar weer, het is nog geen klimaat. Toch?

Ik weet het niet. We hadden dit jaar ook al een bijzonder goede zomer. Bijzonder goed? Niet voor de agrariërs onder ons en ook niet voor de binnenvaart. Maar het was wel lekker weer. Af en toe iets te warm naar mijn zin, maar ach; we moeten toch ergens over klagen. Gelukkig was er af en toe wel een bui. En wat voor bui dan ook meteen. In Gouda stonden de straten blank en werd zelfs de snelweg afgesloten. Onstuimig weer, ook dat is van alle jaren. Het is immers maar weer en geen klimaat. Toch? Ik weet het niet. Ook de Verenigde Naties weten het niet. Die kwamen deze week met een zeer onheilspellend rapport over de opwarming van de aarde. Zij spreken niet over het weer, maar over het klimaat. Je gaat het bijna door elkaar halen. Het rapport stelt dat de uitstoot van CO2 drastisch omlaag moet en dit standpunt wordt door duizenden onderzoekers gesteund. Volgens het VN-rapport moet in 2050 70 tot 85% van de energie duurzaam worden opgewekt om de opwarming op 1,5 graad in 2100 te houden. Op dit moment wordt 25% duurzaam opgewekt. De CO2-uitstoot moet in 2030 45% lager zijn dan deze was in 2010. Om dit te realiseren, zijn er ‘niet eerder vertoonde veranderingen’ nodig.

Houston, we have a problem…

Klaas Knot, directeur van De Nederlandse Bank, gaf deze week een interview aan RTLZ. In dit interview refereert Knot aan het Overzicht Financiële Stabiliteit najaar 2018. In dit overzicht is een heel hoofdstuk gewijd aan de financiële stabiliteitsrisico’s van een disruptieve energietransitie. De Nederlandse Bank heeft zelfs enkele scenario’s uitgewerkt met pakkende namen als Technologieschok, Vertrouwensschok, Beleidsschok en Dubbele Schok. Volgens het overzicht van De Nederlandse Bank kan een disruptieve energietransitie leiden tot substantiële verliezen voor de Nederlandse financiële sector. Indien een van de eerder genoemde schokken zich de komende jaren voordoet, kunnen de vermogensverliezen van de Nederlandse financiële instellingen direct na de schokken oplopen naar respectievelijk 48, 98, 111 en zelfs 159 miljard euro.

De Dubbele Schok kan de financiële instellingen dus 159 miljard euro kosten. Maar wat houdt die Dubbele Schok dan precies in? De Dubbele Schok is de combinatie van de Beleidsschok en de Technologieschok. De Beleidsschok wordt veroorzaakt doordat overheden gaan sturen op het verminderen van CO2-uitstoot, de Technologieschok wordt veroorzaakt doordat hernieuwbare energie goedkoper opgewekt kan worden dan met kolen. Voor de duidelijkheid; de 159 miljard van Knot is nog exclusief de 200 miljard die McKinsey in 2016 heeft berekend als ‘kosten voor de energietransitie’. Een zwartkijker zou zeggen dat we 200 miljard over de balk gaan smijten om 159 miljard aan waarde te vernietigen. Het bijzondere is dat beide ‘schokken’ al in werking zijn gesteld: overheden sturen al op het terugdringen van de Co2-uitstoot én hernieuwbare energie wordt momenteel al goedkoper geproduceerd kan kolenstroom. En de 200 miljard kostende energietransitie is tien jaar geleden al ingezet, maar dat had McKinsey gemist denk ik.

Stoppen

Maar wat is nu de boodschap van Knot? We weten inmiddels allemaal dat het klimaat verandert. Zelfs de ontkenners zijn om: het gros ontkent nu alleen nog dat de klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt, maar niet meer dat het klimaat verandert noch dat de aarde opwarmt. Stoppen met de energietransitie is geen optie. We gaan dus door, net als de innovaties op het gebied van duurzame energieproductie, energieopslag en energie-efficiency. Beleidsvorming gaat door, technologische ontwikkelingen gaan door; de Dubbele Schok is in aantocht. Ik zie de boodschap van Knot daarom vooral als een waarschuwing: particuliere beleggers, haal als de sodemieter je geld uit financiële instellingen die nog steeds geld investeren in of lenen aan de fossiele energiesector!

Jan Willem Zwang