De obstakels waar burgers die zonnepanelen willen plaatsen, mee te maken krijgen, zijn onder andere die hoge aansluitkosten, btw-heffingen en bureaucratische rompslomp. In de Tweede Kamer heeft de ChristenUnie vragen gesteld aan minister Kamp (EZ) en staatssecretaris Wiebes (Financiën) over het strenge belastingregime voor de coöperaties.

In het in september 2013 afgesloten Energieakkoord is afgesproken dat burgers die in coöperatief verband of met VvE’s zonne-energie willen opwekken, een belastingkorting van 7,5 ct/kWh krijgen. Voorwaarde is dat zij zich in een zogeheten postcoderoos – een viercijferige postcode plus aangrenzende cijfers – bevinden. Samen met niet afgedragen btw levert dat een korting op van 9 ct/kWh.

Het project De Ramplaan in het Ramplaankwartier in Haarlem is een van de eerste coöperaties in Nederland die gebruik wil maken van de regeling. Wijkbewoners plaatsen bijna 1500 zonnepanelen op een grote hal in de buurt, waarmee ze jaarlijks 300.000 tot 400.000 kWh stroom opwekken, goed voor 10 tot 15% van het stroomverbruik in de wijk. Bijna alle zonnepanelen zijn al verkocht.

Het probleem is dat de coöperatie niet de bestaande stroomaansluiting mag gebruiken. Ze moet €30.000 netwerkkosten betalen voor een nieuwe aansluiting. Ook wordt de coöperatie aangemerkt als een btw-plichtige organisatie. Daar naast mag aan mensen met een kleine beurs geen lening worden gegeven voor de aanschaf van zonnepanelen en vervalt de belastingkorting als burgers minder stroom afnemen dan afgesproken.

“Dit is pure pesterij van de minister en de staatssecretaris”, zegt oprichter Matthijs Hisschemöller van de Ramplaan. “Het lijkt erop dat de overheid op alle mogelijke manieren probeert de productie van duurzame energie tegen te werken. De postcoderoos is in beginsel een fabelachtig goede regeling, maar de Tweede Kamer moet hier bovenop zitten anders gaat het mis.”

De vragen die de ChristenUnie heeft gesteld gaan over de drempels die ze in Haarlem moeten overwinnen. Volgens energieonderzoeker Anne Marieke Schwencke is het voor coöperaties haast onmogelijk om een rendabele business case op te zetten. Schwencke werkte onlangs samen met het Planbureau voor de Leefomgeving aan een onderzoek naar de relatie tussen burgerinitiatieven en gemeenten. De postcoderoos is volgens haar veel te ingewikkeld en bureaucratisch. Zo moet een coöperatie haar stroom verkopen aan een energiebedrijf, die het vervolgens via de verschillende energiebedrijven aan de leden moet terugleveren. “De hoge netwerkkosten zijn slechts één van de problemen. De regeling is ongelooflijk complex en daarom ben ik er geen voorstander van”, aldus Schwencke. “Je ziet in Nederland een enorm animo onder burgers om zonnepanelen op daken te leggen, maar ik ben erg bezorgd over deze constructie. Die gaat backfiren en dat zou een gemiste kans zijn.”

In plaats van de postcoderoos pleit Schwencke voor de invoering van feed-in tarieven, waar Duitsland en België succes mee hebben. Een andere optie is een SDE+ exploitatiesubsidie die nu alleen voor bedrijven en instellingen geldt. “Dan krijg je een vaste prijs voor de opgewekte stroom en zitten er zo min mogelijk schakels in het hele proces”, volgens Schwencke.

Verschillende sprekers houden hun verhaal tijdens het event, onder wie Ronald Franken (adviseur duurzaamheid) die negatief gestemd is over de postcoderoos, en Ron Verschoor (Zonnegrond), die als enige wel de goede kanten inziet van de maatregel. Meer informatie is te vinden via de website van The Solar Future. Organisator is Solarplaza.